Attenzione, sei nella versione vecchia del sito, non più aggiornata.
Ti invito a cliccare qui per accedere alla nuova versione del sito.

Calabbrisi

(Dialetto dell'area vibonese-Poro)Versione italiana

BenvenutoCalabreseCalabbrisiEsperantoMultimediaCultura e musicaPolaccoContattami

Scriviri l'esperantu o computer; pe cchjù di nu sistema operativu

Quandu si parra d’a situazioni d’i dialetti nta Calabbria, av’ u si specifica a differenza chi nc’è tra u dialettu calabbrisi d’u Nord, d’i provinci i Cosenza e Crotoni, e chidju d’a zona cetrali e d’u Sud chi si parra nte provinci i Vibbu Valentia, Riggiu Calabbria, e Catanzaru (u confini d’a lingua non è - e non poti esseri - u stessu esattu cu chidju politicu). I parri d’u Nord su chjù vicini o napulitanu, chidji d’u Sud e Centru, s’avvicinanu chjù o sicilianu e o salentinu (tutt’i dui modi i parrari sugnu “all’usu calabbrisi”, chi i distìngui d’u napulitanu, salentinu e sicilianu). I parrati d'u Sud fannu parti (anzemi a sicilianu e salentinu) di na lingua chi si chiama "Italianu meridiunali estremu", pe motivi geografici d'i zoni ch'a parranu, chi sugnu u taccu (Salentu, Puglia), pedi (Calabria) e "palluni" (Sicilia) d'a Penisula Italiana. Puru ca nci su’ assai varietà, a differenza è chjara, e si capisci viàtu si na parra è d’u Nord, oppuru d’u Centru-Sud.

Nc’è puru i diri, quandu si parra i st’argomentu, ca nci sugnu atri minoranzi linguistichi nta Calabbria. Nta certi paisi si parra l’arbreshe, chi veni i l’albanesi anticu, atri anduvi si parra l’occitanu, e atri posti anduvi si parra u grecanicu, na lingua com’o grecu, chi forzi restau d’i tempi d’a Magna Grecia oppuru d’i tempi i l’Imperu Bizantinu. Siccomu subb’a st’argomentu non sacciu chjù i chistu, cui voli u sapi i chjù poti cercari nta atri siti internet; non è difficili u si trova materiali, pecchì nci sugnu associazioni chi vonn'u sarvanu sti lingui, e mentinu informazioni puru nt’a Riti.

Tornandu o discurzu nostru, nci sugnu, mo chjù i prima, aggenti chi scrivinu (o spissu poesii, ma puru siti internet) in dialettu. Ma l’usu principali d’u dialettu è chidju parratu, i tutti i jorna, chi cangia sempri, pigghja paroli novi, e senti u pisu i l’italianu, comu tutti l’atri dialetti. Cu voli u scrivi, si trova davanti na lingua chi, sparti a n’atra grammatica, avi puru atri soni chi l’alfabetu italianu non teni i cuntu (e a fini d’i cunti è giustu). Tanti voti però cu scrivi, u faci nta na manera ambigua, e pe cui comincia è ancora peju.

Pemm’u dugnu u contributu mio, vi presentu ccà na soluzioni d'ortografia, chi penzai pe tantu tempu. Usa u stessu alfabetu italianu, sparti ca nc’è a lettera J (i ccà in poi a chjamu jota, d’u latinu jod). All’iniziu l’avia penzata sulu p’o dialettu mio, cuminciandu i na para i digrami chi vitti nta na recita d'a scola media. Ma pari ca s'adatta u si scrivinu l’atri parrati d’a Calabria, pecchì avi tutti i soni chi ndi servinu u scrivimu. Stu buttuni sutta vi porta nt'a paggina cull'ortografia:

Ortografia completa del calabrese

Qualche testo di esempio